Cele programu

• HISTORYCZNE PRZESŁANKI PROGRAMU

Międzymorze, czyli „Intermarium", to historyczna nazwa obszaru w Europie Środkowo-Wschodniej, który do roku 1772 znajdował się w granicach I Rzeczypospolitej. Na współczesnej mapie Europy w skład Międzymorza wchodzą: Polska, Litwa, Łotwa, Białoruś i Ukraina.
     Historycy, kulturoznawcy i socjolodzy podkreślają, że pomimo upływu ponad dwustu lat od czasu posiadania wspólnej państwowości oraz ogromnych spustoszeń w sferze kulturowej i obyczajowej, jakich dokonał na tych obszarach komunizm, kraje Międzymorza łączy dziś więcej niż tylko wspólna zamierzchła przeszłość administracyjna. Przekonują się o tym polscy turyści wyjeżdżających na przykład do Lwowa, Wilna czy Rygi. Ponadnarodowe więzi kulturowe w Europie Środkowo-Wschodniej przetrwały pomimo niesprzyjających warunków politycznych.
     Żyjemy w czasach integracji europejskiej. Na razie realizuje się ona głównie na płaszczyźnie biurokratycznych regulacji w ramach Unii Europejskiej, ale na szczęście nie tylko tam – o czym świadczy choćby ogromny sukces programu „Erasmus" wśród studentów i wykładowców akademickich. Okazuje się, co było łatwo przewidzieć, że o autentycznej integracji kulturowej w Europie decyduje natężenie naturalnych kontaktów międzyludzkich, a nie rozbudowane do granic absurdu szczegółowe przepisy „scalające" europejską rzeczywistość społeczno-gospodarczą. Integracja kulturowa krajów członkowskich UE ma jednak swoje naturalne granice wytyczone przez bieg dziejów. Niezależnie od intensywności wymiany naukowo-kulturalnej pomiędzy np. Francją a Wielką Brytanią, czy Polską a Niemcami, nigdy nie dojdzie do pełnej integracji pomiędzy tymi krajami. Zbyt wiele historycznie uwarunkowanych różnic dzieli zamieszkujące je narody. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku narodów Międzymorza. Tu integracja kulturowa ma de facto swój historyczny precedens, który realizował się w XVI, XVII i XVIII stuleciu. Gdyby nie brutalna polityczna ingerencja naszych sąsiadów, czyli rozbiory, proces ten trwałby do dziś.

• STRATEGICZNE CELE PROGRAMU NA NAJBLIŻSZĄ DEKADĘ

     Układ z Schengen – przy wszystkich swoich dobrodziejstwach, np. jeśli chodzi o kontakty Polski z Litwą i Łotwą – znacznie utrudnił naturalną wymianę gospodarczą i kulturalną w pasie transgranicznym pomiędzy Polską, Białorusią, a Ukrainą. Naszą odpowiedzią powinna być intensyfikacja kontaktów z Białorusią i Ukrainą na płaszczyźnie kulturalno-naukowej. Sprawdzonym modelem takich kontaktów jest wymiana studentów i wykładowców.
     Wprowadzony przez Polskę w 2006 r. Program Stypendialny im. Konstantego Kalinowskiego dla studentów białoruskich prześladowanych w kraju za poglądy polityczne to krok we właściwym kierunku. Podobnie jak zapowiadany w sierpniu 2014 r. program stypendialny dla studentów ze wschodniej Ukrainy zamieszkujących tereny objęte konfliktem zbrojnym. Z definicji nie są to jednak programy o charakterze masowym, a takich właśnie inicjatyw potrzebuje teraz przedzielone nowym murem politycznym Międzymorze. Dodatkową barierę w kontaktach międzykulturowych stanowi nierówny potencjał gospodarczy Europy Środkowej i Wschodniej. Średnia pensja na Białorusi jest ponad dwukrotnie niższa niż w Polsce, a na Ukrainie – ponad trzykrotnie. Przy tak dużych dysproporcjach trudno o masową migrację zdolnej młodzieży studenckiej do Polski w sytuacji, gdy za edukację trzeba słono płacić.
     Rozwiązaniem optymalnym byłoby wprowadzenie bezpłatnych studiów w Polsce dla Białorusinów i Ukraińców. Tego jednak nie udźwignie obciążony znacznym deficytem budżet naszego państwa. Dlatego Fundacja Labore Nobilis oferuje rozwiązanie kompromisowe – częściowo bezpłatne studia w wyższych uczelniach na terenie Polski dla studentów z krajów Międzymorza. Finansując pracę dydaktyczną wykładowców akademickich przez okres 10 miesięcy Program INTERMARIUM umożliwia polskim uczelniom zaoferowanie studentom z Polski, Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy bezpłatnej nauki przez pierwsze 2 semestry studiów licencjackich bądź magisterskich.

• WARUNKI PRZYSTĄPIENIA DO PROGRAMU

     Celem Programu jest nie tylko intensyfikacja kulturowego dialogu pomiędzy narodami Międzymorza, ale również aktywizacja i wsparcie finansowe polskiego środowiska akademickiego – uczelni, wykładowców i studentów. Uważamy, że w dobie niżu demograficznego, wsparcia takiego potrzebują przede wszystkim uczelnie niepubliczne. Do Programu przystąpić mogą jednak zarówno uczelnie publiczne jak i niepubliczne.
     Program dotyczy wyłącznie studiów w trybie stacjonarnym. Uważamy, że utrwalająca się obecnie w wielu uczelniach dysproporcja pomiędzy liczbą studentów stacjonarnych a zaocznych (ze znaczną przewagą tych drugich) źle wpływa na jakość nauczania – szczególnie na kierunkach zawodowych i artystycznych wymagających częstego kontaktu z wykładowcą oraz regularnego uczestnictwa w specjalistycznych zajęciach o charakterze warsztatowym.
     Program finansuje wyłącznie pracę dydaktyczną na zajęciach prowadzonych w języku angielskim, niezależnie od kierunku studiów. Wyjątkiem są kursy języka polskiego dla cudzoziemców, które mogą znaleźć się w planie studiów Programu po uzgodnieniu z uczelnią partnerską.
     Kierunki studiów, na których wdrażany jest Program określa corocznie Zarząd Fundacji tworząc listę tzw. kierunków priorytetowych na dany rok akademicki. W roku akademickim 2015/2016 kierunki priorytetowe to:

• Amerykanistyka
• Europeistyka
• Filologia Angielska
• Kulturoznawstwo

     Wykładowcy akademiccy świadczący w ramach Programu pracę dydaktyczną na rzecz uczelni partnerskich są imiennie typowani przez Zarząd Fundacji. Są oni nie tylko wybitnymi fachowcami w swoich dziedzinach, ale również osobami o nieposzlakowanej opinii, bezpośrednio zaangażowanymi w działalność Fundacji, którym droga jest idea integracji kulturowej narodów Międzymorza. Wszyscy wykładowcy Fundacji posiadają co najmniej stopień naukowy doktora oraz minimum 10-letni staż dydaktyczny na uczelniach wyższych.